کالیبراسیون چیست؟
بصورت علمی کالیبراسیون اینگونه تعریف میگردد:
اندازه گیری و تایین صحت وسیله اندازه گیری در مطابقت با دستگاه مرجع.
جمله فوق به این معناست که دستگاها یا وسیلههایی هستند که به نحوی وظیفه اندازه گیری پارامتری را بر عهده دارند.این تجهیزات در فواصل زمانی مشخص باید کالیبره شود. این بدان معناست که باید صحت عملکرد و اندازه گیری دستگاه تایید شود. تا پارامتری را بیشتر یا کمتر نسنجد. این عمل با مقایسه دستگاه مورد بررسی با دستگاه یا تجهیزات استاندارد صورت میپذیرد.
کالیبراسیون در تاریخ
انجام فرآیند کالیبراسیون یا کالیبره کردن تجهیزات، مفهوم جدید نیست. در تاریخ بسیار شاهد آن بودیم که از شاخصها استفاده کردهاند. مثلا در ترازوهای قدیمی که استفاده از وزنههای استاندارد مرسوم نبود، کالیبراسون را دیدهایم. از وزنهای بعنوان شاخص استفاده میکردند و کلیهی وزنههای دیگر را بر اساس آن مقیاس بندی میکردند. با پیشرفت تکنولوژی و علم، این مقیاسها دقیقتر شد تا مانع از مشکلات بعدی شود.
کالیبراسیون تجهیزات تعمیرگاهی
تجهیزات تعمیرگاهی نیز مانند تمامی تجهیزات نیاز به بررسی کالیبراسیون دارند. تجهیزاتی نظیر دستگاه بالانس یا میزان فرمان. این دستگاهها تعمیر کننده نیستند. بلکه تشخیص دهندهی خطا یا اشکال هستند. سنجیدن خطا خود نیازمند اینست که دستگاه توسط معیاری استاندارد کالیبره شده باشد. مثلا در دستگاه بالانس، فرآیند کالیبراسیون توسط کیت مخصوص شرکتی انجام میشود. یکی از اجزا این کیت وزنه یا رینگ استاندارد است که دستگاه طبق آن تنظیم میشود.
زمانبندی کالیبراسیون تجهیزات
بسته به نوع تجهیزات و قوانین صنفی و استاندارد، زمانبندی هر تجهیز فرق میکند. معمولا بررسی کالیبراسیون توسط مراجع ذیربط بصورت سالانه انجام میپذیرد. پس هر دستگاه حداقل در هر سال نیاز به بررسی کالیبراسیون دارد. این زمان برای دستگاههایی به سه ماه یکبار هم میرسد. اما بجز بررسی سالیانه یا دورهای، دیگر در چه مواقعی باید دستگاه را کالیبره کرد؟
عوامل برهم خوردن کالیبراسیون
تجهیزات بجز بررسی سالانه، در مواقعی نیاز به بررسی کالیبراسیون دارند. مانند هنگامی که اپراتور مطمئن است محاسبات اشتباه است. اما در مواقع زیر نیز امکان برهم خوردن کالیبره وجود دارد.
- جابجایی دستگاه
- خستگی دستگاه در اثر کارکرد طولانی مدت
- تعمیرات و بازسازی دستگاه
- تعویض برخی قطعات
- نوسانات برقی در برخی دستگاهها
- ضربه به قسمتهای حساس و سنسورها
- فرسودگی دستگاه
فرآیند کالیبراسیون
فرآیند کالیبره کردن یک دستگاه شامل سه مرحله اصلی است:
- بررسی کالیبراسیون دستگاه در حالت ارجاع داده شده به آزمایشگاه
- تعمیرات در جهت برطرف کردن خطاهای دستگاه
- تنظیم مجدد پارامترها طبق استانداردهای دستگاه مربوطه
- بررسی مجدد کالیبراسیون و صدور گواهینامه در صورت نداشتن خطا
در برخی مواقع امکان آن وجود دارد که بعد از تعمیرات نیز دستگاه موفق به اخذ گواهینامه نشود. این موضوع در مورد دستگاههای قدیمی شایع است.
آزمایشگاه کالیبراسیون
انجام فرآیند کالیبراسیون توسط هر شخص و شرکتی انجام نمیشود. این فرآیند فقط در آزمایشگاههای مجاز میتواند صورت گیرد. آزمایشگاه جهت انجام کالیبراسیون نیاز به اخذ مجوز قانونی از مراجع ذیربط دارد. در مجوز صادر شده، تجهیزاتی که هر آزمایشگاه حق انجام بررسی کالیبراسیون آن را دارد، مشخص است. بعد از بررسی صحت اندازهگیری دستگاه، گواهینامهای جهت اعلام به مراجع قانونی از سوی آزمایشگاه صادر میشود. این گواهینامه مدتدار است و شامل موارد زیر است:
- تاریخ کالیبره شدن
- کد و نام دستگاه
- تاریخ کالیبراسیون بعدی
- محدودیتهای کاربردی و فنی
- تاریخچه و سوابق کالیبراسیون دستگاه
- سریال محصول
- نام مسئول
- محل نگهداری
- شرایط فعلی دستگاه
- ریز اعداد کالیبراسیون
جهت مطالعه مطالب تکمیلی و ثبت نظرات خود در صفحه اینستاگرام رادمن روی هر عکس کلیک کنید.