همه چیز درباره زوایای حیاتی خودرو در میزان فرمان (کمبر، کستر و سایر زوایا)
تنظیم صحیح میزان فرمان از الزامات اساسی نگهداری و بهبود عملکرد خودرو است. در صنعت خودروسازی و تعمیرگاه‌های حرفهای، تنظیم دقیق زوایا نه تنها روی فرمانپذیری و مصرف سوخت تأثیر دارد، بلکه ایمنی سرنشینان را تضمین میکند. در این مقاله، با 8 زاویه حیاتی در سیستم میزان فرمان آشنا میشوید و متوجه خواهید شد چرا تنظیم آنها فقط با دستگاههای پیشرفته ممکن است.
لیست زوایا + آشنایی مختصر
در این بخش قصد داریم هر زاویه را بطور مختصر معرفی کنیم. پس از مطالعه این بخش با اطلاعات فنی دقیق به این نتیجه خواهید رسید که چرا دستگاه میزان فرمان جایگزین بهتری برای روش سنتی است؟ همچنین میتوانید با کلیک روی عنوان فوق، مقاله دیگر در این زمینه را مطالعه کنید.
1. تو (TOE)
تعریف: زاویه تو (Toe Angle) به میزان همگرایی یا واگرایی چرخهای جلو یا عقب از دید بالا اشاره دارد.
چرا مهم است؟
- تو مثبت (همگرا): افزایش پایداری در سرعت بالا.
- تو منفی (واگرا): بهبود فرمانپذیری در پیچها.
علائم تنظیم نادرست:
- ساییدگی لبه داخلی/خارجی لاستیکها.
- کشیده شدن خودرو به یک طرف.
مقادیر استاندارد:
۰ تا ±۰.۳ درجه (بسته به مدل خودرو).
2.کمبر (CAMBER)
تعریف:زاویه کمبر (Camber Angle) انحراف چرخ از حالت عمودی در نمای جلو است.
چرا مهم است؟
کمبر مثبت: چرخ به سمت بیرون متمایل است (مناسب برای پیچهای تند).
کمبر منفی: چرخ به سمت داخل متمایل است (پایداری بهتر در خط مستقیم).
علائم تنظیم نادرست:
ساییدگی یکطرفه لاستیک.
کاهش چسبندگی در پیچها.
مقادیر استاندارد:
−۱ تا +۱ درجه (بسته به نوع خودرو).
3. کستر (CASTER)
تعریف: زاویه کستر (Caster Angle) به شیب محور فرمان در نمای جانبی خودرو اشاره دارد.
چرا مهم است؟
کستر مثبت: فرمان خودرو بهصورت خودکار به حالت مستقیم برمیگردد.
کستر منفی: فرمانپذیری سنگینتر.
علائم تنظیم نادرست:
دشواری در بازگشت فرمان به حالت اولیه.
لرزش فرمان در سرعتهای بالا.
مقادیر استاندارد:
۳ تا ۷ درجه (در خودروهای معمولی).
4. زاویه انحراف محور فرمان (SAI)
تعریف: زاویه SAI یا Steering Axis Inclination، زاویه بین محور فرمان و خط عمود در نمای جلو است.
چرا مهم است؟
کاهش نیاز به نیروی فرمان.
بهبود پایداری در پیچها.
علائم تنظیم نادرست:
فرمانپذیری غیریکنواخت.
ساییدگی بیرونی لاستیکها.
5. ست بک (SET-BACK)
تعریف: ست بک به اختلاف فاصله محور جلو و عقب در دو طرف خودرو اشاره دارد.
چرا مهم است؟
عدم تقارن طولی خودرو را نشان میدهد (ناشی از تصادف یا تعمیرات نادرست).
علائم تنظیم نادرست:
کشیده شدن خودرو به یک سمت.
فرسایش نامتعادل لاستیکها.
6. تراست آنجل (THRUST ANGLE)
تعریف: تراست آنجل، زاویه بین محور عقب خودرو و خط مرکزی طولی آن است.
چرا مهم است؟
تنظیم نادرست آن باعث میشود خودرو به جای حرکت مستقیم، به صورت مورب حرکت کند.
علائم تنظیم نادرست:
فرمان در حالت مستقیم، ولی خودرو به یک طرف متمایل میشود.
7. استرینگ آنجل (STEERING ANGLE)
تعریف: حداکثر زاویه ای که چرخهای جلو در پیچها میچرخند.
چرا مهم است؟
تاثیر مستقیم بر شعاع چرخش خودرو.
علائم تنظیم نادرست:
خرابی سنسورهای فرمان (در خودروهای مجهز به سیستم ESP).
8. خط مرکزی هندسی (Geometric Center Line)
تعریف: خط فرضی که خودرو را به دو نیمه مساوی (چپ و راست) تقسیم میکند.
چرا مهم است؟
پایه تنظیم تمام زوایای دیگر (مثل تو و تراست آنجل) است.
جدول خلاصه زوایا
بطور خلاصه اطلاعات اصلی مطالب گفته شده به شکل زیر است:
| تأثیر اصلی | محدوده استاندارد | زاویه |
|---|---|---|
|
پایداری و سایش لاستیک
|
±۰.۳ درجه |
تو (Toe) |
|
چسبندگی در پیچ ها
|
−۱ تا +۱ درجه |
کمبر (Camber) |
|
بازگشت خودکار فرمان
|
۳ تا ۷ درجه |
کستر (Caster) |
|
تقارن طولی خودرو
|
۰ تا ۳ میلیمتر |
ست بک (Set-Back) |
چرا تنظیم این زوایا با دستگاه ضروری است؟
همانطور که از تعریف و محدوده زوایای خودرو آگاه شدید، متوجه شده اید که این مقادیر با روش های سنتی قابل سنجش با دقت مذکور نیستند.
مزایای دستگاه vs روش سنتی:
- دقت اندازهگیری تا ±۰.۱ درجه (خطای روش دستی: ±۳ درجه!).
- تشخیص همزمان تمام زوایا در کمتر از ۲۰ دقیقه.
- امکان ذخیره داده ها برای بررسی های آینده.
- تغییر لحظه ای زوایا با تنظیم همزمان روی خودرو
تجهیزات
میزان فرمان
راوالیولی ایتالیا
پاسخ به سوالات رایج
رادمن بعنوان مرجه تخصصی تامین تجهیزات میزان فرمان اروپایی و آمریکایی در ایران، روزانه با سوالات بسیاری از جانب سرویس کاران مواجه است. برخی از این سوالات را مطرح میکنیم:
- تنظیم دستی زوایا ممکن است؟
خیر! حتی مکانیکهای حرفهای هم نمیتوانند زوایایی مثل SAI یا تراست آنجل را بدون دستگاه تنظیم کنند.
- آیا تنظیم دستی قابل اطمینان است؟
خیر! این مقادیر در حد دهم و صدم درجه، به هیچ وجه با متر قابل اندازه گیری نیستند.
- آیا این مقادیر تعریف شده است؟
بله، این مقادیر برای هر خودرو متغیر و توسط شرکت سازنده تنظیم و اعلام می گردد. در صورت عدم تطابق زاویه با مقادیر طراحی شده، مشکلات گفته شده موجب خسارت به خودرو خواهد شد.
