بالانس چرخ چیست؟ راهنمای جامع بالانس چرخ خودرو: مفاهیم، فناوری‌ها و بهترین روش

Table of Contents

بالانس چرخ خودرو چیست؟

بالانس واژه ای آشنا برای دارندگان خودرو است که پر از ابهام است!! عدم اطلاعات کافی در مورد نگهداری خودرو، موجب دیر عمل کردن است. از طرفی وقتی ندانیم مشکل از کجاست، مدام بدنبال مشکل میگردیم و هزینه هایی به ما تحمیل میگردد.

بالانس در لغت به معنوای توازن و تعادل است.

در خودرو منظور از این عبارت ، توزیع یا پخش وزن لاستیک بطور مساوی روی لاستیک است. یعنی چه؟؟

همانطور که میدانید لاستیک خودرو بصورت کاملا گرد است. موقع حرکت نیز بصورت گرد میچرخد.حالا فکر کنید به هر دلیلی (اعم از خرابی رینگ یا لاستیک ، چسبیدن چیزی به لاستیک) ، توازن وزن روی لاستیک بهم خورده و لاستیک کمی بصورت بیضی بچرخد. یا بصورت تابخورده بچرخد. مثل فرفره ای که سرعتش کم شده!!! میتوان متصور شد که چه مشکلاتی برای لاستیک و سیستم تعلیق خودرو بوجود می آید. در این مقاله بیشتر و دقیق تر با انواع نابالانسی آشنا میشویم.

 

به زبان ساده، بالانس چرخ یعنی توزیع وزن در کلیه‌ی قسمت‌های چرخ برابر باشد. اگر چرخ را مانند یک کیک به چند بخش مساوی تقسیم کنیم، بالانس یعنی وزن تمامی این قسمت‌ها باید مساوی باشد. این یک تصویر سازی بسیار ساده از مبحث بالانس است. میتوان آنرا به شکلی علمی نیز بیان کرد.

طبق تعاریف علمی، توزیع وزن برابر موجب وارد شدن نیروهای عکس‌العمل برابر از طرف زمین به چرخ میشود. در صورت عدم توازن نیروی وارده از چرخ به زمین،‌ نیروی عکس العمل نیز نامتوازن شده و موجب چرخش نا منظم چرخ میشود. اگر نیروی عمل و عکس‌العمل را بصورت فنر‌هایی نشان دهیم، تصویر میتواند گویایی وضعیت نابالانسی باشد.

نشان دادن عدم بالانس بودن چرخ
دو چرخ که توزیع وزن بصورت فنر روی آنها جهت فهم مفهوم بالانس چرخ مشخص شده است.

انواع بالانس چرخ

دو نوع نابالانسی در چرخ اتفاق می افتد. نابالانسی استاتیک یا ایستا و نابالانسی دینامیک یا پویا. فرق این دونوع در نیروهاییست که به چرخ منتقل میکنند.

در حالت کلی توزیع وزن روی لاستیک باید یکنواخت باشد. یعنی شما هر جای لاستیک را ببرید و اندازه گیری کنید با همه ی نقاط هم وزن باشد. حال اگر به هر دلیلی وزن یک قسمت یا چند قسمت از جاهای دیگر بیشتر باشد، لاستیک دیگه بطور یکنواخت نمیچرخد و شروع به ضربه زدن میکند. این ضربه یا روی فرمان حس میشود یا روی بدنه ی خودرو. حالا ضربه یا لرزش فرمان نشانه کدام نابالانسی است و لرزش بدنه نشانه کدام؟؟ به ادامه مطلب توجه کنید

توجه شود که لرزش در فرمان با کشیده شدن فرمان متفاوت است!!! کشیده شدن فرمان ناشی از عدم میزان بودن فرمان است.

لرزش فرمان و بدنه خودرو در صورت نابالانسی

بالانس استاتیک چرخ خودرو

استاتیک یعنی ایستا. در لرزش چرخ به این معنا است که لاستیک در جای خود بالا پایین شود. این نابالانسی که لرزش در فرمان را ایجاد میکند، ناشی از این است که لاستیک دیگر بصورت دایره نمیچرخد. بلکه بصورت بیضی میچرخد.مانند شکل، محدوده قرمز رنگ.

بالانس استاتیکی چیست؟

گفتیم که نقطه‌ی سنگین باعث ایجاد نابالانسی میشود. محل این نقطه بسیار مهم است زیرا موجب بوجود آمدن دو نوع نابالانسی میگردد. اگر نقطه سنگین، در مرکز چرخ باشد، چرخ بصورت بالا و پایین میلرزد. به این حالت بالانس استاتیکی می‌گوییم. این مورد بسیار نادر است اما امکان پذیر است. در این تصویر فلش سبز و قرمز نمایش نیروهای کنش و واکنش در بالانس استاتیکی است.

نمایش بالانس استاتیکی روی چرخ خودرو جهت نمایش مفاهیم خرید دستگاه بالانس کامپیوتری

برای تشریح دقیقتر فیلم زیر را بدقت تماشا کنید. همانطور که در فیلم مشهود است، خرابی رینگ باعث برهم خوردن تعادل نیروها میشود و در نتیجه لرزش عمودی لاستیک. وضعیت اول نشانگر تعادل نیروها در صورت بالانس بودن چرخ و وضعیت دوم نشانگر نابالانسی و چرخش نامتعادل چرخ است. همانطور که دیدید جهت رفع نابالانسی ، در جهت مخالف وزنه سربی با مقدار نابالانسی نصب میگردد.

بالانس دینامیک چرخ خودرو

نوع دوم بالانس چرخ خودرو دینامیک نام دارم یا پویا. نابالانسی پویا زمانی اتفاق می افتد که در نقطه ای از لاستیک یک اختلاف وزن ایجاد شود که باعث شود چرخ بصورت تاب خورده بچرخد.

در واقع توزیع ناهمگون وزن این مشکل را بوجود میآورد. این نابالانسی باعث ضرباتی به بدنه میشود که لرزش بدنه را به همراه دارد. جهت ضربات به چپ و راست میباشد. به شکل دقت کنید.

 

بالانس دینامیکی چیست؟

اگر نقطه‌ی سنگین خارج از مرکز چرخ باشد یا بجز مرکز چرخ، اطراف آن را نیز بصورت نا متقارن پوشش دهد، باعث میشود چرخ بصورت لنگان بچرخد. در این حالت چرخش دچار لرزش عرضی میشود. این حالت به نابالانسی دینامیکی مشهور است. بیشتر نابالانسی ها از جنس دینامیکی اند.

در تصویر زیر نحوه چرخش چرخ را در این نابالانسی میبینیم. در صورت بالانس بودن چرخ، فلش نیروها مانند ترکیب فلش سبز و قرمز میگردد.

نمایش بالانس دینامیکی روی چرخ خودرو جهت نمایش مفاهیم خرید دستگاه بالانس کامپیوتری
نحوه چرخش چرخ در نابالانسی دینامیکی چرخ خودرو

در فیلم زیر میتوانید بالانس دینامیکی را تماشا کنید.به چرخ لاستیک دقت کنید…

 کدام لاستیک ها باید بالانس شوند؟

هر وسیله ای که چرخ دوار داشته باشد ، میتواند نابالانس شود و نیاز به فرایند بالانس داشته باشد. این موضوع شامل خودرو های سواری و سنگین ، موتور سیکلت و حتی خودرو های کنترلی میشود. بالانس منحصر چرخ جلو یا عقب نیست.بلکه چرخ های همه ی محور ها باید بالانس شوند.

همه ی لاستیک ها مستعد نابالانسی هستند و باید بالانس شوند

کدام لاستیک ها باید بالانس شوند؟

چگونه لاستیک را بالانس کنیم ؟

بالانس لاستیک یک فرایند بسیار دقیق و تاثیر گذار در سلامت خودرو شما میباشد.این کار بصورت دستی و سنتی نیز انجام میشود که اصلا پیشنهاد نمیشود.جهت بالانس نمودن خودرو باید به تعمیرگاه های مجهز به دستگاه های برند و مطرح مراجعه کنید . دستگاه بالانس بصورت روکار و کامپیوتری موجود میباشد که نوع کامپیوتری آن فقط توصیه میگردد. بالانس چرخ خودرو توسط دستگاه های مخصوص انجام میگیرد. 

سالن بالانس چرخ خودرو

علائم و نشانه‌های بالانس نبودن چرخ‌ها

نابالانسی باعث بوجود آمدن نقطه سنگین در چرخ میشود و این نقطه سنگین موجب چرخش نامناسب چرخ میگردد. چرخش نامناسب یا خارج از حالت دایره‌ای کامل، باعث ایجاد لرزش در فرمان و بدنه میگردد. بعلاوه این موضوع موجب افزایش مصرف سوخت و کاهش پایداری نیز میگردد. یکی دیگر از نشانه‌های نابالانسی، خرابی زود هنگام قطعات سیستم جلوبندی و لاستیک است. معمولا افراد بعد از حس کردن لرزش به تعمیرکاران جهت انجام بالانس مراجعه میکنند. اما آیا بعد از بالانس مشکل حل میشود؟ تعداد درخواست معرفی بالانس کاران خوب در سایت رادمن بسیار زیاد است. این بدان معنی است که همه‌ی سرویس‌کاران چرخ، کار خود را بخوبی انجام نمیدهند! در ادامه با مطالعه‌ی کامل این مقاله متوجه میشوید که چرا مشتری از شما ناراضی است!

لرزش فرمان و بدنه خودرو از نشانه های بالانس نبودن چرخ خودرو

بهترین روش بالانس

بالانس روکار چند سالیست که در کشور شایع شده ولی بدلیل استاندارد نبودن و همچنین بلانس طبق جلوبندی اصلا توصیه نمیشود.

جهت آشنایی بیشتر مقاله بالانس روکار خوب یا بد را بخوانید.

بهترین روش بالانس استفاده از بالانس کامپیوتری و اتوماتیک است.

دستگاه بالانس روکار

فواید بالانس چرخ

بطور کلی بالانس چرخ موجب بالا رفتن عمر سیستم فرمان و تعلیق، کاهش مصرف سوخت، افزایش عمر لاستیک، بالا رفتن کیفیت رانندگی، افزایش پایداری خودرو در سرعت‌های بالا و ایمنی رانندگی است. فرآیند بالانس چرخ بطور منظم هنگام سرویس‌های دوره‌ای خودرو باید صورت گیرد. همچنین پس از تعویض لاستیک‌ها، جابجایی لاستیک‌ها، تعویض سیستم تعلیق و بطور کل هنگام هرگونه تغییر در سیستم تعلیق و جلوبندی باید فرآیند بالانس چرخ‌ها طی گردد.

فواید بالانس چرخ با دستگاه بالانس چرخ. عکس بالانس چرخ

دلایل بهم خوردن بالانس چرخ خودرو

بر اثر عبور از دست‌اندازها و یا ضربه به رینگ، رینگ میتواند آسیب دیده و از حالت استاندارد خود خارج شود. چسبیدن و فرو رفتن سنگ‌‌ریزه‌های سنگین در لاستیک نیز میتواند این حالت را ایجاد کند. در این حالات نیروهای وارده به چرخ دچار اخلال میشوند و چرخ دیگر بصورت دایره کامل نمیچرخد. بلکه بصورت بیضی میچرخد(با اغراق). این اخلال ها بصورت نابالانسی خود را نشان خواهد داد.

خرابی رینگ از دلایل بهم خوردن بالانس چرخ خودرو

ماشین بالانس چرخ خودرو

جهت انجام بالانس چرخ روش‌هایی در گذشته مرسوم بود. روش‌هایی بر پایه دید بصری تعمیرکار، استفاده از چرخش آزاد چرخ و روش‌های به اصطلاح چشمی. این روش‌ها نتوانستند مشکل را حل کنند. لازم به ذکر است اگر آسیب‌های وارده به رینگ و لاستیک زیاد باشد،‌ با بالانس کردن نمیتوان مشکل لرزش را برطرف کرد. لازم است رینگ یا لاستیک تعویض شود. اما اگر آسیب جزیی باشد میتوان توسط ماشین بالانس یا دستگاه بالانس مشکل را برطرف نمود.

 

ماشین بالانس چرخ خودرو. دستگاه ابی رنگ بالانس چرخ سواری راوالیولی ایتالیا

دستگاه بالانس چگونه کار میکند؟

مکانیزم دستگاه بالانس بر اساس اندازی‌گیری و موقعیت‌یابی است. این دستگاه وظیفه دارد مقدار نقطه سنگین را اندازه بگیرد، محل آن را پیدا کند و نقطه مقابل آن را جهت نصب وزنه مشخص کند. بطور خلاصه مراحل اینگونه بیان میگردد
 :
  • میزان نابالانسی مشخص شود
  • محل آن تشخیص داده شود
  • با اضافه کردن وزنه‌ای به اندازه آن در طرف مقابل،‌ برطرف شود.
  • در حالاتی خاص میتوان با چرخاندن لاستیک و رینگ آنرا برطرف کرد.

 حالا سوال اینجاست دستگاه چطور متوجه میشود نقطه سنگینی وجود دارد؟ برای تشخیص این موضوع، باید با مفهوم کالیبراسیون دستگاه بالانس آشنا شوید که در ادامه متن آنرا توضیح داده ایم.

اپراتور در حال بستن چرخ روی دستگاه بالانس

2 پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *